Een van mijn trouwe lezers was er al bang voor. De koning geeft een nieuwjaarsreceptie en daar zijn ze weer: de gestelde lichamen. “Ik kan het ook niet helpen,” schrijft hij, “maar ik denk daarbij meteen aan Gunther von Hagens en zijn minutieus uit elkaar gehaalde lijken.”
Dat ‘gestelde lichamen’ klinkt behoorlijk ouderwets en heeft ook aardig dicht in de buurt van het Franse ‘corps constitués’ gelegen. Maar die Franse term helpt ons wel te begrijpen waar het over gaat.
Een ‘corps’ is een lichaam. Alleen moet je dat begrijpen als een eenheid, een college, een overheid, een bestuur. Het gaat dus niet over een lijf, al is dat de betekenis waar je meteen aan denkt. Jammer voor dat grapje over de gestelde en ongestelde lichamen.
‘Gesteld’ heeft te maken met de wet. In het Frans is dat duidelijker: ‘constitué’ heeft te maken met de ‘constitution’, de grondwet. ‘Gesteld’ betekent zoveel als ‘bij de wet aangesteld’. De gestelde lichamen zijn dus allerlei officieel aangestelde mensen, overheden en instanties.
In de Grote Van Dale kun je lezen dat ‘gestelde lichamen’ slecht Nederlands is voor ‘gestelde machten’ en ‘gestelde overheden’. Ik zal de eerbiedwaardige heer Van Dale uiteraard niet tegenspreken, maar zijn alternatieven komen zelden voor en zijn te eng. Als we verstaanbaar Nederlands willen spreken, kunnen we het beter over ‘hoge gezagsdragers en prominenten’ hebben. Al of niet ongesteld (ik kan het niet laten).