Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Winnen en verliezen

Zelden heb ik met meer enthousiasme een taalfout horen maken dan dinsdagavond in de amusante en bijwijlen aartsmoeilijke quiz ‘De slimste mens’. “Frank,” riep Bruno Wyndaele, “je bent gewonnen.” “Waarvoor?” gilde ik er meteen achteraan. Ach, Bruno weet het ook wel: Frank Vander linden (met kleine l) ‘heeft’ gewonnen en was dinsdagavond officieel de Slimste Mens. Het is eens wat anders dan kortweg De Mens.

Eigenlijk is het heel eenvoudig: ‘winnen’ wordt altijd met ‘hebben’ vervoegd. Elke ochtend zit er in mijn brievenbus wel een flitsende, fluorescerende envelop van een postorderbedrijf om me te melden dat ik een gouden (lees: plastic met een laagje goudverf) halssnoer gewonnen ‘heb’, Arnold Schwarzenegger ‘heeft’ de gouverneursverkiezingen in Californië gewonnen en Anderlecht ‘heeft’ niet van Lyon gewonnen.

Helaas niet. Anderlecht ‘heeft’ van Lyon verloren. Ook Vincent Van Quickenborne (die bij Bruno ineens Vincent op z’n Frans heette, waarschijnlijk omdat dat beter bij zijn staatssecretarisschap past) ‘heeft’ verloren: hij is niet de Slimste Mens. En laat ik daar maar niet verder op ingaan.

En toch kun je ook gewonnen en verloren ‘zijn’. Heb je intussen het Stijlboek VRT al gezien? Het heeft ons enige moeite gekost heeft om Van Dale over de streep te halen om het uit te geven. Maar na een etentje in ons viprestaurant – ere wie ere toekomt – ‘was’ de directeur voor het project gewonnen. En daardoor ‘hadden’ wij dan weer gewonnen.

Hadden we de directeur niet kunnen overtuigen, dan ‘was’ er nog niets verloren. Dan hadden we gewoon een andere uitgever gezocht. We ‘hadden’ dan wel een veldslag verloren, maar niet de oorlog.