Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Lagerugpijn of lage rugpijn?

Ik benijd ze niet, de mensen die voortdurend met rugpijn rondlopen. En het is zeker geen lachertje als je niet precies weet wat je hebt: lagerugpijn of lage rugpijn. Theoretisch kan het allebei en het doet hoe dan ook op dezelfde plek pijn.

De spelling ‘lage rugpijn’ is zeker te verdedigen. Niemand twijfelt eraan dat het om rugpijn gaat en ‘laag’ gebruiken we wel meer in de zin van ‘op een lage plek gelegen’. We wonen tenslotte met zijn allen in de Lage Landen, nietwaar?

Maar net zo goed gaat het om pijn in de lage rug. In dat geval moeten we ‘lagerugpijn’ spellen. Zo gaat dat nu eenmaal met drieledige samenstellingen: als deel 1 en deel 2 bij elkaar horen en die samen bij deel 3, dan spellen we de combinatie als één woord. Daarom voert de VRT een ‘gelijkekansenbeleid’ (en uiteraard ook omdat we erachter staan).

Tegen ‘lage rugpijn’ pleit dat het een vrijwel vaste verbinding is. De spatie wijst op een los verband tussen de twee woorden. Toch kun je er geen ander woord tussen proppen: het is ‘chronische lage( )rugpijn’ en niet ‘lage chronische rugpijn’. En de ene rugpatiënt kan er niet over opscheppen dat hij nog ‘lagere’ rugklachten heeft dan de andere (behalve misschien als hij zijn billen gebrand heeft).

Voor ‘lage rugpijn’ pleit de beklemtoning. Ik zeg ‘láge rúgpijn’, met twee klemtonen. Als het om een drieledige samenstelling ging, zou ik zoals in ‘gelijkekánsenbeleid’ maar één klemtoon laten horen: ‘lagerúgpijn’. Maar misschien zeggen andere mensen het wel zo.

Tegen ‘lagerugpijn’ pleit dat ‘de lage rug’ toch wel een beetje ongewoon is om naar het onderste deel van de rug te verwijzen. Bij andere lichaamsdelen hebben we het nooit over ‘hoog’ en ‘laag’. We hebben een stel boven- en onderbenen en een stel boven- en onderarmen, we hebben een onderbuik en aan de achterkant een onderrug.

‘Lage rugpijn’ of ‘lagerugpijn’? Ik heb een lichte voorkeur voor ‘lage rugpijn’. Zo wordt het meestal gespeld, zo staat het in de Grote Van Dale en het doet – als je het mij vraagt – minder pijn dan jicht.

Aanvulling
In recentere edities van de Grote Van Dale en in de Woordenlijst staat ook ‘lagerugpijn’.