Zit je wel eens in een vergadering met managers en directeuren? Ik wel. Af en toe worden daar interessante dingen gezegd. Je verwacht natuurlijk niet anders, maar ik heb het over dingen die mij vooral als taalkundige interesseren.
Je legt met veel enthousiasme uit dat je graag wilt onderzoeken of onze programma’s minder toegankelijk zijn omdat de tekst nogal dikwijls in naamwoordelijke stijl geformuleerd is. Zegt daarna iemand op z’n tussentaals: ‘Da’s ne moeilijke.’
Was ik nu van slechte wil, dan zou ik me – conform de tijdgeest in België – vernederd, gekleineerd, tekortgedaan, beledigd en misnoegd voelen. In mijn grammatica kun je ‘da’s ne moeilijke’ alleen maar van een mens zeggen, net zoals je ‘da’s nen dikke en da’s nen dunne’ kunt zeggen. Zou er nu iemand het lef hebben om mij – conform de tijdgeest in België – publiekelijk maar figuurlijk een kaakslag te geven?
Juist toen ik daar allemaal over aan het nadenken was, schreef de Nederlandse taaljournalist Gaston Dorren precies hetzelfde over een vergadering in Nederland. ‘Dat is een lastige’ – tussentaal kennen ze daar niet – wordt daar net zo goed gezegd als hier. En ook Gaston vindt het raar.
Terecht merkt hij op dat tot voor kort in het Nederlands alleen ‘dat is een goeie’ gezegd werd. Te begrijpen als ‘dat is een goeie grap’. Maar, vraagt hij zich af, welk woord ontbreekt achter ‘dat is een lastige’ of in ons geval ‘da’s ne moeilijke’? Je zou kunnen denken dat het iets als ‘kwestie’ of ‘vraag’ moet zijn. Maar dat kan helemaal niet. Want dankzij onze tussentaal – ja zeker, die is ergens goed voor – weten wij dat er alleen maar een mannelijk woord achter kan komen. Ne man, weet je wel. Ik ken geen mannelijk woord dat in aanmerking kan komen.
Nee, beste lezer, het is ‘nen interessante’. Volgens Gaston en mij is er een nieuwe grammaticale constructie in de maak. Ben je niet zo gek op nieuwlichterij, dan kun je gewoon zeggen dat iets interessant, moeilijk of lastig is. Ik spits de komende dagen mijn oren, benieuwd als ik ben wanneer ik ‘ne moeilijke’ voor het eerst in onze programma’s hoor.