Niets ontgaat onze luisteraars. Nog maar net had een Gentse brandweerman in het journaal gezegd dat ze een flatgebouw hadden moeten evacueren, of twee luisteraars vroegen me e-mailsgewijs – als je me dat modewoord op z’n retour toestaat – of dat wel kan. Kan een gebouw geëvacueerd worden? Of worden alleen de bewoners geëvacueerd?

Als alerte taaladviseur en ondanks het vroege uur was ook ik even geschrokken. Ook ik zou het gebouw spontaan ontruimen (of ‘laten’ ontruimen want ik zie mezelf er nog niet aan beginnen). Maar dat mag geen argument zijn. Alle woordenboeken zijn het erover eens dat ook een gebouw geëvacueerd kan worden. Van Dale vermeldt die betekenis zelfs als eerste en dus oudste. En toch. Zit er niet een Engels geurtje aan? Als je het niet erg vindt, blijf ik rustig mensen evacueren en gebouwen ontruimen.

Voor alle duidelijkheid, mensen kun je niet ontruimen. Opruimen kun je ze wel. Denk je nu ook meteen aan een duistere figuur die meedogenloos zijn slachtoffers van kant maakt? Ik denk precies hetzelfde als ik in het journaal hoor dat Nederland in de groeihormonenzaak 50 000 varkens gaat opruimen. Volgens het woordenboek kan het, maar toch zeggen we nu eerder – en zo mogelijk nog cynischer – dat de dieren geruimd worden. Dat betekent eigenlijk niet meer dan dat ze weggehaald worden, net zoals sneeuw en puin geruimd worden. Alleen denken we er nog even bij dat de varkens weggehaald worden om afgemaakt te worden. En kijk, nu duikt er weer iets subtiels op: als ze daar dood liggen, dan moeten we de krengen weer gaan opruimen.

Levende dieren worden geruimd, dode worden opgeruimd. Als dat nu eens geen handig ezelsbruggetje is.