Taalcolumns van Ruud Hendrickx

De zinnenwereld van de taliban

De taliban zetten niet alleen de politieke wereld op z’n kop, ook talig Vlaanderen en Nederland moeten eraan geloven. Al is dat laatste niet zozeer hun schuld als wel de mijne. “Daarmee zijn de taliban, die het overlijden eerst in alle toonaarden ontkenden, een zware slag toegebracht” is fout, was onlangs in de Taalmail te lezen. Het moet zijn: “De taliban is een zware slag toegebracht.” “Moet het dan ook niet ‘ontkende’ zijn?”, vroegen enkele lezers zich af.

Het antwoord is simpel: nee. Een Afghaanse fundamentalistische aanhanger van de islam is een talib, een ‘zoekende naar kennis’, meer bepaald theologische kennis. Twee of meer van die zoekers zijn taliban. Voor ons ziet het woord er niet uit als een meervoud, maar het is er wel een. De persoonsvorm in de bijzin “die het overlijden eerst in alle toonaarden ontkenden” staat dus terecht in het meervoud.

Waarom staat er dan ‘is’ in de rompzin? Omdat het onderwerp ‘een zware slag’ is, en dat is nog steeds enkelvoud. Als je de zin omgooit, hoor je meteen dat ‘taliban’ niet het onderwerp is, maar een soort meewerkend of ontvankelijk voorwerp: er is een zware slag toegebracht aan de taliban. Zet je ‘de taliban’ vooraan in de zin, dan kan ‘aan’ weg, maar het blijft wel meewerkend voorwerp.

Zo, zoekenden naar taalkennis, ik hoop dat jullie daarmee gevonden hebben.