Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Mendelejev

Dinsdagochtend, 4 april 2006. Ik heb toch wat kriebels in m’n buik, want straks om halfvijf word ik verwacht voor een opname van ‘De tabel van Mendelejev’. Hoe leuk zo’n quiz ook is, je hoopt toch altijd dat je niet afgaat als een gieter voor een publiek van 700 000 mensen.

Sinds Ben weer op het scherm is met z’n dagelijkse quiz heb ik al een paar keer kijkers aan de lijn gehad die me vriendelijk maar dringend vragen dat ik Ben de naam van z’n quiz eindelijk goed leer uitspreken. ‘Mendelejev’ spreek je niet uit als méndeljef, meneer, maar als mendelééjef. En gelijk hebben ze. En toch houden we koppig vol.

Dmitri Ivanovitsj Mendelejev – Дмитрий Иванович Менделеев voor onze Russische vrienden – was een scheikundige uit Siberië die alle chemische elementen in een periodiek systeem gegroepeerd heeft. Dat systeem noemen we in de omgang ‘de tabel van Mendelejev’.

In het Russisch ligt de klemtoon in Менделеев op de voorlaatste e. Voor de Russen heet de man dus mendelééjef. Volgens onze eigen regels – we proberen in elk geval de klemtoon goed te hebben – zouden ook wij dat moeten zeggen. Maar – en die regel passen we ook toe – als er een ingeburgerde uitspraak is, gebruiken we die. En hebben we niet allemaal méndeljef geleerd op school? Dus …