Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Allochtoon anders

Eén ding moet je onze nieuwsredacties nageven: ze willen zo duidelijk en verstaanbaar mogelijk nieuws brengen. Vorige week nog vroeg zowel de radionieuwsdienst als de televisienieuwsdienst me of er geen beter woord voor ‘allochtoon’ bestaat, want “ik weet zeker dat de helft van ons publiek niet weet wie we daar precies mee bedoelen”. Weten wij het dan wel?

Of ons Nationaal Instituut voor de Statistiek een sluitende definitie van ‘allochtoon’ heeft, weet ik niet. Zijn Nederlandse tegenhanger gebruikt ‘allochtoon’ voor een persoon die zelf in het buitenland geboren is of van wie minstens één ouder in het buitenland geboren is. Dat lees ik in de Nederlandse krant NRC. “In die zin is de koningin ook een allochtoon,” merkt een lezer schamper op, en “daar is menigeen niet gelukkig mee”.

Van Dale – een autoriteit op het gebied van definities – is het met de omschrijving van hierboven grotendeels eens en voegt eraan toe: met een niet-blanke huidskleur. Als ik nu even schamper mag zijn: in die zin is Máxima, met haar lichtbruine teint, nog steeds een allochtoon. En daar zal menig Nederlander niet gelukkig mee zijn.

Misschien ben je een ‘allochtoon’ als je niet-blank bent en niet tot de westerse cultuur behoort? Maar wil iemand me dan even uitleggen wanneer je een ‘westerling’ bent? Is een Japanner een ‘westerling’? Zo niet, is hij dan een ‘allochtoon’? Ik weet het niet meer, hoor.

Nog minder weet ik hoe we een ‘allochtoon’ anders kunnen noemen. Suggesties genoeg. Dat is niet het probleem. Maar bruikbaar zijn ze niet of nauwelijks. Iemand die hier opgegroeid is en de Belgische nationaliteit heeft, maar toevallig wat bruiner is, kun je toch bezwaarlijk een ‘vreemdeling’ noemen, laat staan een ‘buitenlander’? ‘Mensen van vreemde afkomst’ klinkt ook niet netjes – hoezo ‘vreemd’? – en is veel te ruim. Over gekunstelde alternatieven als ‘uitboorling’ (tegenover ‘inboorling’), ‘uitgeborene’ en ‘eldersgeborene’ laat ik je zelf oordelen.

Het is misschien lelijk, het is misschien onduidelijk en het is misschien vaag, maar zullen we het voorlopig toch maar over ‘allochtonen’ blijven hebben? Bij gebrek aan beter.