Waarde(n)vol en waarde(n)vrij

De week is goed begonnen. Maandagochtend om zeven uur hoor ik in het radiojournaal dat de Vlaamse minister van Cultuur, Van Grembergen, aan de spelling wil gaan sleutelen. Ik werd er even niet goed van. De ‘nieuwe’ spelling is intussen niet meer zo nieuw, er zitten al wat krassen in de lak, er heerst weer spellingrust, en nu gaat zo’n minister weer de kat de bel aanbinden. Mag ik u wat goede raad geven, mijnheer de minister? Blijf van de spelling af. Niemand staat om een nieuwe spelling te springen.

Minister Van Grembergen heeft problemen met de tussen-n. En hij niet alleen, zegt hij. Zelfs professionele schrijvers maken nog altijd fouten tegen de nieuwe regels. Hij heeft natuurlijk gelijk: die professionele schrijvers hebben ook allemaal in de oude spelling leren schrijven. Natuurlijk zitten die regels sneller klaar dan de nieuwe. Er zijn natuurlijk ook mensen die ‘visch’ nog altijd met sch spellen.

Dat die oude regels nog fris in ons hoofd zitten, zien we op de spiegels die Canvas hier en daar in de gangen neergezet heeft. ‘Waarde(n)vol en waarde(n)vrij’ staat erop. Canvas speelt met het enkelvoud en het meervoud van ‘waarde’ in verschillende betekenissen: ‘waarde’ in de zin van ‘dat wat iets waard is’ en ‘waarden’ ‘zaken, eigenschappen die we waardevol vinden’. Maar dat spelen met enkelvoud en meervoud is iets uit de oude spelling. Ken je ze nog, de grap dat Belgen bessenjam maken en Nederlanders bessejam omdat zij er maar één bes in doen?

In de ‘nieuwe’ spelling kunnen zulke spelletjes niet meer. Iedereen maakt bessenjam. Ook met ‘waarde’ valt niet meer te spelen. ‘Waarde’ heeft twee meervouden (‘waarden’ en ‘waardes’), en dus spellen we in alle mogelijke betekenissen ‘waarde’ in een samenstelling: waardeoordeel, waardeschaal, waardevrij en waardevol. Maar ik geef toe: die n tussen haakjes maakt precies duidelijk waar het om gaat. En wie weet, misschien moet het over een paar jaar weer met n.