Zouden de spellingmakers beseffen waar hun regels toe kunnen leiden? Ik twijfel er sterk aan als ik terugkijk op wat ik de afgelopen week geleerd heb. Het is allemaal eenvoudig begonnen, met één lief, klein, Guinees biggetje. Voor je het weet – en dat is bekend – heb je veel van die diertjes. Maar wat heb je dan? Guinese biggetjes of Guineese biggetjes? Je kunt maar beter biologie en aardrijkskunde bijgestudeerd hebben om dat op te lossen.
Nee, voor deze ene keer geldt niet mijn jammerklacht dat de spelling maar half geregeld is. De Woordenlijst is in dit geval zelfs ongekend duidelijk. De heldere ee wordt in een open lettergreep ‘e’ gespeld (zoals in ‘peren’), maar aan het eind van een woord wordt ze ‘ee’ gespeld. Op die manier kunnen we – heel handig – ‘ze’ en ‘zee’ uit elkaar houden.
Ook voor plaatsnamen geldt die regel. We spellen ‘Heverlee’ met dubbele ‘ee’ omdat je ‘Heverle’ met een stomme e zou lezen. In afleidingen blijft die dubbele ‘ee’ bewaard, zodat we met z’n allen in de ‘Heverleese’ bossen gaan wandelen omdat ze iets makkelijker te bereiken zijn dan de ‘Canadese’. Dat spel je met één ‘e’ omdat ‘Canada’ niet op een dubbele ee, maar op een a eindigt.
Door die regel hoort bij ‘Guinee’ het bijvoeglijk naamwoord ‘Guineese’ en bij ‘(Equatoriaal-)Guinea’ hoort ‘Guinese’. Even terzijde: ik heb ook geleerd dat in beide landen Guineeërs wonen, maar ik ben er nog niet achter waarom. Misschien omdat er in de Bijbel Hebreeërs en Sadduceeërs rondlopen. Analogie heet dat.
De hamvraag is dus: waar komen de biggetjes vandaan, Guinee of Guinea? De spellingmakers-biologen-aardrijkskundigen weten het met grote zekerheid, want ze schrijven allemaal ‘Guineese biggetjes’. De diertjes komen dus uit Guinee, aan de westkust van Afrika.
Dat had je gedacht. Ik heb ook uit m’n encyclopedie gehaald dat Guineese biggetjes alleen in Zuid-Amerika in het wild voorkomen. Langzamerhand begin ik te begrijpen waarom mijn oude leraar Nederlands erop stond dat we ze ‘cavia’s’ noemden.
Uit de Technische handleiding 2016:
Het meervoud van de woordgroep ‘Guinees biggetje’ wordt gespeld als ‘Guinese biggetjes’ als we aannemen dat het woord is gevormd bij Guinea, een land aan de westkust van Afrika. Omdat dit land in het Nederlands ook wel Guinee wordt genoemd, is de vorm ‘Guineese biggetjes’ echter niet als verkeerd te beschouwen.