Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Beheer(s)overeenkomst

De VRT heeft er een en de VITO heeft er een: een beheersovereenkomst. Alleen, bij de VITO weten ze het niet helemaal zeker: “Hebben we niet een beheerovereenkomst? Er valt toch helemaal niets te beheersen, maar wel te beheren.” De VRT weet beslist raad.

De VRT heeft een beheersovereenkomst. Maar de wetenschappers van de VITO mogen er gerust op zijn: wat zij ook hebben, het is goed. Zowel ‘beheerovereenkomst’ als ‘beheersovereenkomst’ is correct, maar de vorm met s komt het vaakst voor. Dus, beste VITO, als je niet wilt opvallen, gebruik je die.

Worden VRT en VITO dan toch beheerst en niet beheerd? Nee, want dan ga je ervan uit dat in ‘beheersovereenkomst’ de werkwoordsvorm ‘beheers’ zit. En dat klopt niet. De s van ‘beheersovereenkomst’ is een aparte verbindingsklank tussen ‘beheer’ en ‘overeenkomst’, een zogenaamde tussen-s.

In het Nederlands kun je samenstellingen maken met als eerste lid de stam van een werkwoord. Dat doen we zelfs heel vaak. Een kamer om in te slapen is een slaap-kamer, een plank om op te strijken is een strijk-plank. Een overeenkomst om een bedrijf te beheren kun je dus een ‘beheer-overeenkomst’ noemen.

Maar je kunt ook de twee zelfstandige naamwoorden ‘beheer’ en ‘overeenkomst’ aan elkaar plakken. In dat geval kan er een tussen-s opduiken, maar – en dit maakt het zo moeilijk – niemand weet precies wanneer dat gebeurt. Er zijn maar een paar regels die altijd gelden. Na verkleinwoorden komt er een s: bloemetjesbehang, spruitjeslucht, streepjespak. Na mannelijke persoonsnamen op ‘-er’, ‘-eur’, ‘-ier’ en ‘-aar’ die een meervoud op s hebben ook: jagersvolk, ingenieursvereniging, portiersloge, molenaarsknecht. In ‘straaljagerpiloot’ zit geen tussen-s want een straaljager is geen persoon. In ‘scholierenkrant’ zit ook geen tussen-s vanwege het meervoud scholieren. In veel andere gevallen kan er wel of niet een tussen-s voorkomen en dat verschilt per streek en zelfs per persoon. Vrijheid, blijheid.

Beste VITO, zeg dus maar wat je het beste in de oren klinkt: ‘beheerovereenkomst’ of ‘beheersovereenkomst’. Het maakt niet uit. Als je ze maar nakomt.