Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Het miltvuur aan de schenen

Antrax. Tot voor kort had ik er alleen maar prettige herinneringen aan. Ooit ‘The Holy Grail’ van Monty Python gezien? Ridder Galahad belandt in Castle Anthrax, waar een groep verpleegsters onder leiding van zuster Zoot zich met hem bezighouden. Maar de bioterreur heeft aan die leuke gedachte een eind gemaakt.

Antrax is nu een ziekte. Of beter: dat is het altijd al geweest. In het Nederlands noemen we ze al jaar en dag miltvuur. En er is geen enkele reden waarom we dat nu niet meer zouden doen. Dat nu vooral Amerikanen met miltvuur te kampen hebben, is geen reden om de ziekte ineens met haar Engelse naam te noemen. Of hadden we het misschien ook over een ‘flu’-epidemie gehad als er griep was uitgebroken in de Verenigde Staten?

Zeg dus miltvuur en zeg alleen maar miltvuur. Het is nooit goed als je voor hetzelfde ding twee verschillende woorden gebruikt. Het maakt het allemaal nodeloos ingewikkeld. Zelfs sommige kranten weten het allemaal niet zo goed meer. Ze denken dat antrax de naam van het poeder is dat in de verdachte enveloppen en pakjes zit. Niet dus. Antrax ís miltvuur en wordt veroorzaakt door de miltvuurbacterie, ‘bacillus anthracis’.

Al gemerkt dat ik de ene keer ‘antrax’ spel, zonder h, en de andere keer ‘anthrax’, met h? ‘Anthrax’ is de Griekse en Engelse spelling, ‘antrax’ de Nederlandse. Waarom spellen wij geen h? Omdat vijftig jaar geleden de h tussen twee medeklinkers geschrapt is. Sindsdien spellen we ‘ritme’ en ‘astma’ zo, zonder h. Hetzelfde geldt voor ‘antrax’. Trouwens, ‘antraciet’ – waarin hetzelfde Griekse woord ‘anthrax’ zit – spellen we ook zonder h. Maar in de wetenschappelijke naam voor de miltvuurbacil zit wél een h.

Ondanks alle ellende heeft de miltvuurterreur me ook een beetje blij gemaakt. ‘Anthrax’ is het Griekse woord voor houtskool en voor karbonkel. Karbonkel. Lang geleden dat ik dat nog gehoord had. Geef toe, steenpuist klinkt toch wat … vetter.