Een uitdaging. Om met je tijd mee te zijn, moet je er een hebben. Ik heb er alvast een gevonden: schrijf eens een stuk over uitspraak. Dat is trouwens broodnodig. Neem nu de i. Steeds minder mensen lijken te weten wanneer je die dof of helder uitspreekt. Vooral Antwerpenaren en Brabanders, die van huis uit de neiging hebben om elke i helder uit te spreken.

Doorgaans zie je aan de spelling hoe je de i moet uitspreken. Een i of y in een gesloten lettergreep is dof en kort: ‘vis’, ‘wilt’, ‘gisteren’, ‘Egypte’, ‘symbool’. Ook in een open lettergreep voor een ch (zoals in ‘lachen’) is de i dof: ‘richel’. De enige uitzondering op die regel is de naam ‘Michiel’, waarvan de eerste i wel helder is.

De heldere i wordt ie gespeld in een gesloten lettergreep en i(e) in een open lettergreep: ‘fiets’, ‘knie’, ‘bikini’, ‘climax’, ‘Chili’, ‘giechelen’, ‘bier’, ‘cipier’. Ook een y in een open lettergreep is helder: ‘cyclus’, ‘type’, ‘fysiek’, ‘hyper’.

Zo eenvoudig kan het natuurlijk niet zijn. Vooral in vreemde woorden zijn de i en y soms helder, al staan ze in een gesloten lettergreep: ‘chic’, ‘piste’, ‘systeem’, ‘hypnose’. Ook in de uitgang -isch is de i helder. Je spreekt ‘Belgisch’ dus uit alsof er ‘Belgies’ stond. Ik hoor veel te vaak een doffe i, alsof er ‘Belgis’ stond.

Let op! Helder is niet hetzelfde als lang. Integendeel. De heldere i is doorgaans kort. Alleen voor een r wordt hij gerekt. Beste Brabanders en Antwerpenaren, ik richt (doffe i!) me weer vooral tot jullie: het duurt veel minder lang om ‘ziek’ uit te spreken dan ‘zier’. Hou het kort.

Zin gekregen om een beetje te oefenen? Zeg een paar keer na elkaar ‘wieg-wig’, ‘tien-tin’ en ‘bieden-bidden’. Vergeet niet dat de volgende i’s helder en kort zijn: ‘dienst’, ‘vriend’, ‘benzine’, ‘file’, ‘fiets’. En om het helemaal moeilijk te maken, combineren we de twee: de eerste i is helder, de tweede is dof in ‘minister’ en ‘crisis’.

En breek me nu de bek niet open over de u …