Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Barent(s)(z)(-)(Z/z)ee

De Koersk, een Russische kernonderzeeër, ligt op de bodem van de zee. Dat is erg, natuurlijk, zeker voor de 118 bemanningsleden. Maar hadden die Russen hun boot niet ergens anders naar de dieperik kunnen laten gaan? Hoe spel je dat – en ik doe het nu even fonetisch – ba-rents-zee?

Willem Barentsz was een Nederlandse zeevaarder en cartograaf, geboren op het Friese waddeneiland Terschelling. Aan het eind van de zestiende eeuw probeerde hij via het noorden van Noorwegen en Rusland naar China te varen. Hij ontdekte Spitsbergen en Bereneiland en stak de zee over naar Nova Zembla. Die zee is nu naar hem genoemd. Hoe ze het in andere talen ook mogen spellen, de man heet Barentsz, met sz.

Samenstellingen die met een eigennaam beginnen, schrijf je aan elkaar. Het is geen regel uit het Groene Boekje, maar de spellingadviseurs zijn het er wel over eens. Je schrijft dus ‘Noordzeeconferentie’, ‘Belgacomgids’, ‘Duracellbatterijen’ en ‘Telenettoestel’ in één woord. Net zo heet de zee waar onze Willem zijn naam aan heeft gegeven de ‘Barentszzee’, in één woord.

Toegegeven, dat ziet er bijzonder vreemd uit. Gelukkig zijn de spellingadviseurs het ook hierover eens: samenstellingen die beginnen met een naam kunnen een streepje krijgen om de naam duidelijk te laten uitkomen. Je mag dus ook ‘Noordzee-conferentie’, ‘Belgacom-gids’, ‘Duracell-batterijen’ en ‘Telenet-toestel’ schrijven. En Willem heeft de ‘Barentsz-zee’ overgestoken.

“Stel,” hoor ik je al vragen, “dat ze ook de voornaam van Barentsz mee hadden genomen, wat dan?” Dan was de spatie tussen zijn voor- en achternaam bewaard gebleven. In een samenstelling spel je een meerdelige naam zoals je hem los zou schrijven. Zo krijg je ‘Prins Filipfonds’, ‘Koning Boudewijnstichting’, ‘Lernout en Hauspieaandeel’. Misschien is er wel ergens een ‘Willem Barentszmuseum’? Je mag de naam met een streepje beter laten uitkomen: ‘Lernout en Hauspie-aandeel’.

Diezelfde regel kun je toepassen bij televisieprogramma’s: ‘Kom op tegen kanker-journaal’, ‘Thuis-picknick’. Zonder streepje mag ook, maar ik zou het niet doen. En daarmee is ook dat spellingprobleem opgelost, dankzij Willem Barentsz.