Vorige week kreeg ik een mailtje van een hoge pief bij de radio. Een hele hoge pief. “Ruud,” schrijft hij, “je zou je licht eens moeten laten schijnen over iets waar ik me al lang over opwind. Veel mensen schijnen het verschil tussen ‘fysiek’ en ‘fysisch’ niet meer te kennen.” Ik dacht dat iedereen zo langzamerhand wel weet dat die twee niet hetzelfde betekenen, maar ik vergiste me. Uitgerekend de dag dat ik dat mailtje kreeg, hadden ze het op Teletekst over ‘licht fysisch gehandicapten’. Ik voelde me meteen aangesproken, want dat bericht ging waarschijnlijk over mij.

Jaren geleden zat ik in de afdeling Latijn-Wetenschappen, maar natuurkunde was niet mijn sterkste vak. Je zou kunnen zeggen dat ik nog altijd ‘licht fysisch gehandicapt’ ben: ik heb een gebrekkige kennis van de fysica, de natuurkunde. Want dat betekent ‘fysisch’: natuurkundig. Bedoeld was ‘licht fysiek gehandicapten’, mensen die lichamelijke problemen hebben.

En dan is er de tweede vraag van onze radiobaas (nu gebruik ik het b-woord zelf!). “Halen veel mensen ‘technisch’ en ‘technologisch’ niet door elkaar?” Nu wordt het serieus. Strikt genomen moet er een verschil zijn. ‘Technisch’ heeft te maken met techniek, ‘technologisch’ met technologie. Volgens het woordenboek omvat ‘techniek’ de bewerkingen die in een bepaalde tak van kunst, handwerk of nijverheid nodig zijn om iets tot stand te brengen. ‘Technologie’ is de leer van die bewerkingen. De technologie bestudeert dus de techniek.

Maar klopt dat nog met de werkelijkheid? Ik heb het gevoel dat ‘technologie’ ook wordt gebruikt voor alles waar veel elektronica bij komt kijken. Ook de nieuwe Van Dale geeft opvallend veel voorbeelden uit die richting. Hij kent chiptechnologie, computertechnologie, DNA-technologie, textieltechnologie. Maar hij kent evengoed computertechniek, mobilofoontechniek en textieltechniek. Waar het verschil zit, is mij niet meteen duidelijk.

Hoe komt het dat zoveel mensen het vak en de leer van dat vak zo dikwijls door elkaar halen? Bij ‘technologie’ lijkt mij de druk van het Engels vrij groot. We worden om de oren geslagen met Engelse computer technology. Maar ook buiten dat domein komt de verwarring voor en naar mijn aanvoelen is ze dan wel zonder meer fout. Psychologische problemen? Vergeet het maar, psychische problemen. En het aantal keer dat mij wordt gevraagd de taalkundige fouten uit een tekst te halen, is niet meer te tellen. Taalfouten, dus.