Maandag is hij in Nederland gepresenteerd, dinsdag was België aan de beurt en sinds woensdag kan iedereen hem kopen: de gloednieuwe Grote Van Dale. Bijna acht jaar hebben we op een nieuwe Van Dale moeten wachten, maar nu is hij er dus. En omdat Bavo Claes – toch maar iemand van ons – letterlijk en figuurlijk een sprekend voorbeeld van het verzorgde Nederlands in Vlaanderen is, kreeg hij dinsdag het eerste exemplaar. Dat scheelt hem weer 6500 frank in z’n portemonnee.
De Dikke is weer dikker geworden. Hij bevat nu 4400 pagina’s en 232.743 trefwoorden, meldt het persbericht trots. Daarvan zijn liefst 8778 trefwoorden nieuw. Professor Geerts, de hoofdredacteur, wees erop dat er veel nieuwe woorden uit de keuken zijn opgenomen, zoals ‘blini’, ‘carpaccio’, ‘ciabatta’, ‘feta’, ‘gazpacho’, ‘pesto’, ‘scone’, ‘sushi’ maar ook ‘beenham’, ‘bladspinazie’, ‘eikenbladsla’ en ‘ijsthee’. Je zou zowaar gaan denken dat de Nederlanders ook hebben leren eten. Natuurlijk staan er ook een heleboel nieuwe woorden uit de internetwereld in, om te beginnen het woord ‘internet’ zelf, dat in 1992 de vorige Van Dale net niet heeft gehaald.
Nieuw is dat de Van Dale ook uitspraakinformatie in fonetisch schrift geeft bij woorden waarvan de uitspraak afwijkt van de Nederlandse uitspraakregels. Als je eraan twijfelt hoe je ‘redingote’ uitspreekt, voortaan vind je het in de Van Dale. Als je tenminste het fonetische schrift onder de knie hebt …
Ook nieuw is dat het Nederlands in België op een systematischere manier wordt beschreven. Een woord als ‘fruitsap’ is in onze standaardtaal heel gewoon, maar Nederlanders hebben het over ‘vruchtensap’. Wij zijn ergens mee ‘verveeld’, Nederlands zitten ermee ‘in hun maag’. Wij eten een ‘croque-monsieur’, Nederlanders een ‘tosti’. Dat soort dingen heet voortaan ‘Belg.N.’, Belgisch-Nederlands, in de Grote Van Dale. Ook ‘pateeke’ en ‘goesting’ zijn in Vlaanderen veel te horen, maar ze komen alleen in de informele spreektaal voor. Dat verschil wordt nu in de Van Dale expliciet opgenomen.
In een volgend stuk zal ik het beslist hebben over wat de VRT met dat ‘Belg.N.’ zal doen. Maar laat het nu al duidelijk zijn: “Ik heb goesting in een pateeke” wil ik niet op onze omroep horen.