Taalcolumns van Ruud Hendrickx

Superjachtmaan

De laatste dagen staan de kranten in Vlaanderen en Nederland er vol van. Er is een superjachtmaan te zien. Tenminste als de wolken geen spelbreker worden.

Eerlijk, ik had nog nooit van een jachtmaan, laat staan van een superjachtmaan gehoord. Een supermaan kende ik wel. Dat is een vollemaan die groter en helderder lijkt dan normaal. Dat gebeurt als de maan zich in haar perigeum bevindt, als ze het dichtst bij ons staat in haar elliptische baan om de aarde. Daardoor lijkt de maan ongeveer 14% groter en 30% helderder dan wanneer ze op haar verste punt staat, leer ik online.

Maar, zoals ik al zei, een ‘jachtmaan’ is compleet nieuw voor mij. De wetenschaps­journaliste Hetty Helsmoortel legt op Radio 1 uit dat ‘jachtmaan’ een oude aanduiding is voor de vollemaan in oktober. De naam zou verwijzen naar de traditie dat in oktober, bij het licht van de vollemaan, makkelijk gejaagd kan worden op konijnen en ander wild op de geoogste velden. Ook ‘jagersmaan’ wordt wel eens gebruikt.

Mijn nieuwsgierigheid was gewekt. Zouden er nog andere namen bestaan voor de vollemaan in een bepaalde maand? Ja zeker, die zijn er. Al zijn ze niet echt bekend bij het grote publiek. Vaak zijn ze gekoppeld aan oude volksnamen voor de maanden.

Vorige maand, in september, hadden we de oogstmaan, ook wel bindmaan of boekweitmaan genoemd. Ik leer bij Wikipedia dat die namen verwijzen naar de oogst van boekweit, een gewas dat vroeger veel verbouwd werd.

In 2019 hadden we een superbloedwolfmaan en een supersneeuwmaan. ‘Wolfmaan’ verwijst naar de vollemaan van januari, ‘sneeuwmaan’ naar die van februari. In spirituele teksten vind je ‘grasmaan’, ‘bloemmaan’ of ‘honingmaan’ voor de vollemaan van mei. Volgens de meteoroloog Rico Schröder krijgen we in november een ‘bevermaan‘.