Een paar kijkers zijn vorige vrijdag niet goed geworden voor hun tv. Het is allemaal de schuld van Karl Vannieuwkerke in ‘Vive le vélo’. “Echt triestig voor een presentator die toch niet onaardig betaald wordt”, schrijft een kijker. Karl heeft iets gezegd als ‘hij was beter dan mij’. En alsof dat nog niet genoeg was, zei hij even later ‘beter dan ons’. Voor sommige mensen was kennelijk hun hele weekend verpest.

Nu zul je mij niet horen beweren dat er niets mis is met de zinnen. Volgens heel wat mensen kan het alleen maar ‘hij was beter dan ik’ en ‘dan wij’ zijn. Zo zeg ik het al mijn hele leven ook.

Er is een trucje voor, dat ik ook wel eens aanraad. Vul de zin verder aan en dan hoor je meteen welke vorm het moet zijn. ‘Hij was beter dan ik was’ en ‘hij was beter dan wij waren’. Alleen, geen zinnig mens zegt dat, laat staan dat iemand eerst zinnen in zijn hoofd verlengt om ze vervolgens verkort uit te spreken.

Wat is er dan aan de hand? Veel mensen zien ‘dan’ niet als een voegwoord, maar als een voorzetsel. Voor hen begint er geen verkorte zin na ‘dan’, maar zij ervaren ‘dan’, net zoals ‘met’ en ‘op’, als een voorzetsel. Hoe is dat in hemelsnaam mogelijk, zullen een hoop mensen uitroepen. Zo bijzonder is dat niet, want in heel wat Germaanse talen om ons heen wordt het equivalent van ‘dan’ al eeuwen als voorzetsel gebruikt.

Al in de 18e eeuw zijn de Engelsen het erover eens geraakt dat ‘he was taller than me’ een perfecte zin is. Je kunt nog steeds ‘he was taller than I’ zeggen, maar dan spreek je wel bijzonder formeel Engels. “Met zo iemand wil ik niet in een pub zitten”, merkte een Brit op in een internetdiscussie.

In de Scandinavische talen is dezelfde ontwikkeling aan de gang. De Zweedse dienst voor taaladvies keurt beide varianten goed: “Heter det ‘större än jag’ eller ‘större än mig’? Svar: Båda uttryckssätten är korrekta.” (Is het groter dan ik of groter dan mij? Antwoord: het is allebei goed.) In het Deens is ‘bedre end mig’ veel gewoner dan ‘bedre end jeg’, wat als formeel aangevoeld wordt. Hetzelfde geldt voor het Noors. Voor die paar kijkers die het weekend nauwelijks hebben overleefd: de Zweedse taaladviesdienst ziet ook geen probleem in ‘hij was even groot als mij’.

Het Nederlands gaat met ‘groter dan mij’ precies dezelfde kant op. ‘Dan’ wordt ook in het Nederlands langzamerhand een voorzetsel. Of we dat graag willen of niet.