Reeva Steenkamp, de vriendin van Oscar Pistorius, is omgekomen door schoten die hij afgevuurd heeft. Dat staat vast. Maar was het moord, doodslag of nog wat anders? Zoals zo vaak is dat niet zo simpel te zeggen. De strafwet verschilt weleens per land.

Voor de Zuid-Afrikaanse rechter Thokozile Masipa is de zaak duidelijk. Oscar Pistorius is niet schuldig aan ‘moord’, hij is wel schuldig aan ‘culpable homicide’ of, in het Afrikaans, ‘strafbare manslag’. ‘Manslag’ doet denken aan ‘doodslag’, maar het is helemaal wat anders.

De Zuid-Afrikaanse strafwet maakt onderscheid tussen ‘intentional killing’ (murder) en ‘negligent killing’ (culpable homicide). Simpel, maar niet als je het moet vertalen. Onze strafwet hanteert namelijk andere begrippen. Wie de bedoeling had iemand anders te doden, kan bij ons terechtstaan voor ‘moord’ als er voorbedachtheid was, of ‘doodslag’ als er geen voorbedachtheid was. Een Zuid-Afrikaanse ‘moord’ kan bij ons ‘moord’ of ‘doodslag’ zijn.

Van ‘culpable homicide’ of ‘strafbare manslag’ is sprake, als een beschuldigde redelijkerwijs kon verwachten dat het slachtoffer door zijn handelen omkomt en niet alleen maar gewond raakt. Een redelijke persoon zou zich inspannen om de dood te voorkomen, maar de beschuldigde heeft dat nagelaten.

De rechter heeft geoordeeld dat Oscar Pistorius zich niet schuldig gemaakt heeft aan een Zuid-Afrikaanse ‘moord’: hij heeft niet met voorbedachtheid gehandeld en hij had ook niet de intentie iemand te doden. Ze zegt wel dat Pistorius nalatig is geweest: hij had kunnen weten dat hij iemand dodelijk kon raken als hij vier geweerschoten afvuurde op een deur waarachter hij gestommel hoorde. Hij is te gehaast en met buitensporig geweld te werk gegaan. Daarom is hij schuldig aan ‘culpable homicide’ of ‘strafbare manslag’.

En hoe zit dat in België? Pistorius is niet schuldig aan een Belgische ‘moord’, want volgens de rechter is voorbedachtheid niet bewezen. Is hij schuldig aan een Belgische ‘doodslag’? Nee, want volgens de rechter had hij niet de bedoeling om de persoon achter de deur te doden. ‘Culpable homicide’ of ‘strafbare manslag’ komt nog het dichtst bij ons ‘onopzettelijk doden’, het toebrengen van letsel door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg. In Nederland wordt dat ‘dood door schuld’ genoemd.