Het zit ze de laatste tijd niet mee, de fabrikanten van ijsjes in dit land. Bij eentje is er dagenlang gestaakt, bij een andere zit er troep in de glucosestroop en tot overmaat van ramp noemen wij ze allebei ijsroomfabrikanten. Dat zijn ze helemaal niet. Het zijn roomijsfabrikanten.

Waarschijnlijk vertel ik niets nieuws als ik zeg dat het laatste deel van een samenstelling de kern is, die nader bepaald wordt door alles wat eraan voorafgaat. Een melkfles is een fles waar melk in verkocht wordt, een kaaskoekje is een koekje waarin kaas verwerkt is. Net zo gaat het met ijs. Waterijs is ijs dat met water bereid is, melkijs wordt van melk gemaakt, yoghurtijs van yoghurt en roomijs van room. Roomijs, zo zeggen we dat in het Nederlands.

De Engelsen zijn het met die volgorde van de woorden niet eens. Zij zijn dol op ‘ice cream’, ‘ijsroom’. Dat past in het rijtje van ‘ice tea’ en ‘ice coffee’. Die drankjes kennen wij als ijsthee en ijskoffie, met ‘ijs’ voorop. IJsthee – echte ijsthee, niet dat mierzoete goedje met prik dat ze in blik verkopen – is koude thee met ijsblokjes erin. IJskoffie is gekoelde koffie met een bolletje vanille-ijs erin. Maar ‘ijsroom’, room met ijsblokjes, eet of drinkt niemand.

In het Frans heerst dezelfde verwarring als bij ons: ‘crème à la glace’ zeggen de Franstalige Belgen, ‘glace à la crème’ zeggen de Fransen, als ze het allebei al niet over ‘crème glacée’ of kortweg ‘glace’ hebben. Als het maar lekker koel is, nietwaar?

Van Frans gesproken. Ik lees in mijn krant dat de ‘deconfiture’ van Spirit op gang gekomen is. Eerlijk gezegd, ik had geen flauw idee waar het over ging. Het klinkt al even plakkerig als ijsthee uit blik als je het mij vraagt. Maar niets daarvan. ‘Deconfiture’ blijkt Frans – en volgens Van Dale ook Nederlands – te zijn voor ondergang, mislukking, bankroet. Als al die verwarring over room en ijs en ijs en room maar niet de deconfiture van de fabrikanten wordt.